Poczucie winy - Gotyk-Forum.pl

Zło Zza Szkieł

Poczucie winy jest logiczną konsekwencją działania wbrew swemu sumieniu. Nie da się go ominąć, można je jedynie w jakiś konstruktywny spodób wykorzystać, np. nie popełniać tych samych błędów.
A jeśli chodzi o sumienie: oczywiście, potrzebujemy go szalenie. Tylko po to, żeby nie być psychopatami. Człowiek nie może żyć bez sumienia, bo właśnie posiadanie sumienia jest czymś, co charakteryzuje ludzkość
Jeżeli postąpimy moralnie źle, poczucie winy jest czymś oczywistym. Co nie znaczy, że należy do końca życia rozpamiętywać rozdeptanie ślimaka;)

Shak Burz Huni-latub-ob

Poczucie winy to coś pozytywnego, bo "karze" cię za łamanie swych własnych zasad czyli postępowanie wbrew swemu sumieniu...

To co jest w tym mechaniźmie najważniejsze to, to aby twoje sumienie odzwierciedlało twoje zasady moralne a nie bezsensowne społeczne tabu, czy też ograniczenia służące kontroli i manipulacji. Dlatego ważną i potrzebną umiejętnością jest świadoma kontrola własnego sumienia. Trzeba umieć edytować i naginać sumienie do własnej woli.

Silvaticus Cruor

Feasuro zgodze się z Tobą, ale jedno pytanie... jak rozpoznać granicę między tym społecznym tabu, a własnym sumieniem?

Ouroboros

Bardzo mi się podoba Twoja wypowiedź, Feasuro. Zgadzam się z nią.

Shak Burz Huni-latub-ob

Trzeba mieć właśny kodeks moralny wykształcony samodzielnie z użyciem samodzielnego myślenia. Trzeba zastanowić się co jest dobre/złe i przyjąć jakiś system wartości. W wyborze należy się kierować doświadczeniem, intelektem, sercem. Może to być na przykład etyka jakiejś religii albo filozofii jeśli nam odpowiada, a jeśli nie to można stworzyć własny zbiór zasad życiowych.

Nie jest to oczywiście na tej zasadzie, że pewnego dnia poweim sobie "od dziś nie daję soba manipulować i myślę samodzielnie" i już wszytko załatwione. Ale od tego trzeba zacząć. W moim przypadku proces kształtowania sie światopoglądu trwał 2-3 lata i przypadał na okres gimnazjum, wtedy naprawde dużo czasu poswięciłem na myslenie o "sensie życia" itp.

Silvaticus Cruor

Czyli mam rozumieć, że aby znaleźć właśnie to swoje prawdziwe sumienie, to wystarczy DOJRZEĆ do tego?

jeśli tak <jupi> jestem bachorkiem Grey_Light_Colorz_PDT_06

Ouroboros

Człowiek całe życie dojrzewa (a przynajmniej powinien, choć jak patrzę na niektórych, to mam wrażenie, że raczej się cofają), poznaje siebie i świat, kształtuje swój światopogląd... Żeby znaeść odpowiedni dla siebie kodeks wartości trzeba w pewnym sensie do tego dojrzeć, ale bardziej bym powiedziała, że po prostu trzeba samodzielnie myśleć, nie przyjmować bez zastanowienia to, co wpajają nam inni, wczuć się w siebie, z czym się dobrze czujemy, co nam odpowiada, a co nie... To nawet nie jest dojrzałość, ale droga do niej.

Shak Burz Huni-latub-ob

Na pweno trzeba do tego dojrzewać, ale bez przesady nie całe życie. Ja na przykład watpie aby mój światopogląd zmienił sie kiedykolwiek znacząco. Jest już zkrystalizowany a mam nadzieje ze nie stoje juz u kresu życia:).

Wiadomo oczywiście że całe życie się uczymy i zdobywamy expa ale dojrzałość do wykształcenia sobie systemów wartości i moralności można osiągnąć jeszcze przed dzwudziestką (przynajmniej w niektórych przypadkach).

Ouroboros

Zgadzam się. Grey_Light_Colorz_PDT_08

To, że się dojrzewa całe życie nie miało oznaczać czasu potrzebnego do ukształtowania systemu wartośc (który może z czasem się zmieniać w raz z naszymi przemianami, ale nie musi)i, a do tego, co powiedziała Asasel, że jest jeszcze "bahorem". Dojrzałość przejawia się w różnych dziedzinach życia i można do niektórych rzeczy dojrzeć wcześniej, a do innych później, więc jedna umiejętność lub jej brak nie jest jeszcze wyznacznikiem dojrzałości. Ja np od dziecka (nie od zawsze, ale od dość wczesnych lat) jestem sceptyczką i analizuję co się da, "myślę samodzielnie", a do dojrzałości nawet teraz sporo mi brakuje, już nie mówiąc o tym, co było kiedyś. A jednak wcześnie ukształtowałam sobie kręgosłup moralny, który z czasem się umacnia i "prostuje" - odrzucenie tego, czego mnie uczono, a nie koniecznie mi odpowiada. Wiele zasad mam niezmiennych, ale to jeszcze nie dojrzałość, a punk wyjścia, jedna z bran na drodze rozwoju. Sumienie. Swiadomość sumienia.

Nocny Łowca

+NecromanTesss+

Sumienie nie jest główną cechą charakteryzującą ludzkość; niemniej, jest jedną z tych cech które składają się na tzw. uczucia wyższe czy inteligencję wyższą. Jak jego posiadanie wpływa na praktykę życia, nietrudno zobaczyć; dużo interakcji międzyludzkich opiera się bowiem na założeniu, że druga strona interakcji nas nie oszuka, nie skrzywdzi, nie będzie miała złych intencji. To nie ma nic wspólnego z naiwnością; życie społeczne wymusza korzystanie z więzi międzyludzkich, a te opierają się m.in właśnie na powyższym założeniu, które można nazwać: "założeniem, że X ma sumienie". Oczywiście, jest to tylko jedna z metod, jakiej nasz umysł używa w procesie "rozpoznania"; gdyby kierował się tylko tą dewizą, to, hmm.. marnie by skończył.

Sumienie można traktować również jako narzędzie, czyste narzędzie "techniczne" ułatwienia kontaktów społecznych; sumienie ma w tym wypadku chronić nas przed potencjalnymi skutkami naszych błędów, w tym przed poczuciem winy również. Samo poczucie winy jest natomiast "narzędziem naprawczym"; można zatem rzec, że sumienie i poczucie winy niekoniecznie są wynalazkiem "dobroci ludzkiej", a zwykłym narzędziem przetrwania społecznego.

Oczywiście, i w tym wypadku, jak gros stu innych mechanizmów ludzkiej psychiki, sumienie i poczucie winy może być doskonałym przedmiotem i środkiem manipulacji. Wywoływanie poczucia winy to żelazny składnik szantażu emocjonalnego, zwłaszcza metodą "biczownika", czy "cierpiętnika".

Niewątpliwie, w świetle aksjologii, sumienie stanowi o człowieczeństwie; ponieważ w myśleniu aksjologicznym obowiązują kategorie powinnościowe, a nie wnioskowanie o rzeczach takich, jakie są (a zatem dążenie do doskonałości znajduje tu miejsce), na nic się zdadzą tu argumenty "czystej logiki", nie wspominając już o tym, że nie pomogą wyznaczniki logiczne nauk ścisłych.

Załóżmy jednak, że sumienie zostałoby nam odjęte bądź świadomie się go wyrzekliśmy.

W pierwszym przypadku - "odjęcie sumienia" oznaczałoby pozbawienie go przez jakąś siłę wyższą czy też było efektem poważnego uszkodzenia psychiki (wersje odpowiednio dla irracjonalistów i racjonalistów). w tym przypadku człowiek 'bezsumienny' nawet nie wiedziałby o swoim defekcie; będąc nieczułym, gruboskórnym, szkodliwym, złym - nie doświadczałby poczucia winy, lecz mógłby sobie napytać biedy przez sama fakt łamania reguł; tym samym, pozbyłby się "skutków ubocznych" sumienia, lecz i jego najważniejszego aspektu - funkcji ochronnej.

Drugi przypadek - działamy bez sumienia; tutaj logiczne wydaje się, ze funkcję pancerza sumienia przejmuje chłodna kalkulacja zysku i straty. Nie mamy wyrzutów sumienia, a zatem w miejsce reakcji będących ich skutkiem pojawia się gra pozorów.

Pytanie - na jak długo wystarczy ta druga opcja? Kiedy się załamie ów system zastępczy? Pomijam tu ludzi z sumieniem trwale uszkodzonym, np. psychopatów, seryjnych morderców czy gwałcicieli i dewiantów.

Na pewno "odpadnięcie" poczucia winy jest plusem tego systemu; jednak biorąc pod uwagę dwukierunkowość naszych emocji i działań, tak jak sumieniu towarzyszy poczucie winy, tak i tu musi się pojawić 'zastępcza kontrakcja'; często jest nią strach. Nie cierpimy za grzechy, tylko się boimy; wielokrotny przestępca boi się kary, zemsty, śmierci, ale jest czysty strach - i często pozorna poprawa skazanego jest wykalkulowaną reakcją odpornościową na strach. Między strachem a poczuciem winy, oprócz bardziej istotnych różnic, jest i taka, że poczucie winy ma charakter aktywny; usiłując się go pozbyć, podejmujemy działania zmierzające do ODBUDOWY. strach jest tylko reakcją UNIKANIA, co wkrótce musi skończyć się impasem; oczywiście, jeśli poczucie winy wywołane jest manipulacją i przewleka się, a strona pokrzywdzona ma interes w podsycaniu ogniska sumienia, poczucie winy nie jest wówczas bodźcem do działania. krótkotrwałe poczucie winy ma za zadanie - choć wydaje się to dziwne - popchnąć nas ku działaniu; wyizolowuje nas i wycisza, by dać nam czas na refleksję i zebranie sił, w rezultacie zaś pomaga lepiej poznać własne ułomności, zmierzyć się z nimi i oczyścić. Ale tak działa tylko zdrowe poczucie winy, które jest pochodną dobrze ukształtowanego, nie wykreowanego przez cudze systemy wartości sumienia. Szkodliwe poczucie winy, wypływające np. z zaburzeń o charakterze anankastycznym czy manipulacji, czas na refleksję zamienia w czas "podtruwania wewnętrznego" i zamiast kumulować siły, wysącza je, co jest jeszcze gorsze niż "jednorazowe wypompowanie" człowieka z energii.

Grey_Light_Colorz_PDT_11

Shak Burz Huni-latub-ob

Nightesska, dobrze ujęłaś te dwa typy sumienia. Sumienie jako uczucie wyższe i sumienie w pojęciu freudowskim. Ale odnoszę wrażenie że traktujesz te dwie sprawy jako różne definicje tego samego zjawiska lub różne spojrzenia na to samo sumienie, a z tym bym się nie zgodził! Te dwa rodzaje sumienia współistnieją jednocześnie i są od siebie odróżnialne na poziomie świadomości. Precyzując, u niektórych sumienie wykształcone jest tym drugim sposobem (nacisk społeczny). Ten typ sumienia, jak pisze Night "może być doskonałym przedmiotem i środkiem manipulacji". To sumienie ściśle freudowskie służy do naginania ludzkich osobowości aby maszyna zwana społeczeństwem pracowała bez większych problemów. Dlatego Ja we wcześniejszych postach pisałem, i kładłem nacisk, na świadome kształtowanie swojego sumienia według swoich przekonań (a nie społecznych, ogólnie przyjętych przykazań) aby sumienie stało się odzwierciedleniem własnego kręgosłupa moralnego. Wtedy dopiero można nazwać je uczuciem wyższym, bo przez wzbudzanie w nas poczucia winy zapobiega łamaniu przyjetych (własnych i świadomie wybranych) zasad i dzięki temu prowadzi do samorozwoju i bycia lepszym człowiekiem.

Co do opisanych przez Night skutków odjęcia sumienia, to w tej kwestii wnósłbym znaczne różnice. Pozbycie się sumienia narzucanego pzez system jest drogą do samorozwoju, jesli puste miejsce wypełnia się własnymi regułami. Natomiast brak sumiena w rozumieniu 'uczucie wyższe' pozbawia nas jego najważniejszej funkcji, lecz nie ochronnej jak pisze Night lecz możliwości rozwoju, bo sumienie jest naszym drogowskazem a nie tarczą.

Oczywiście są jeszcze przypadki ludzi upośledzonych/chorych psychicznie na których nie działa presja społeczna i sumienie w sensie freudowskim jest u nich upośledzone lecz puste miejsce po nim nie jest wypełniane samodzielnie. To tacy ludzie są nieczuli, szkodliwi i pozbawieni wszelkigo poczucia winy. W tym przypadku jest tak jak opisała Nightessska ale to są rzadkie przypadki i tacy ludzie muszą być usuwani lub izolowani od społeczeństwa.

Nocny Łowca

+NecromanTesss+

Shak Burz Huni-latub-ob