Jak to jest z tym czytelnictwem? - Gotyk-Forum.pl

La Figlia Della Tempesta

Z jednej strony - co jakiś czas podnosi się lament na temat tego, jak mało czytamy. Z drugiej strony - popularnośc pewnych pozycji jest obrzymia. Czy to oznaka jakichś zmian, odwrócenia tendencji spadkowych, a może dotyczy to tylko wybranych bestsellerów?

Jak wygląda sytuacja w Waszym otoczeniu? Jakie są Wasze obserwacje na ten temat?

Atropinowa panienka

trudno zaprzeczyć, że pojawiła się pewna moda na czytelnictwo. ludzie, którzy w ciągu ostatnich lat nie czytali praktycznie nic, sięgają po lansowane pozycje. ma to dwie strony, z jednej to zjawisko pozytywne, bo czytanie pozostaje czytaniem; z drugiej, tak popularne książki przeważnie są zwykłymi, mało ambitnymi czytadłami. pozostaje tylko mieć nadzieję, że ktoś raz zachęcony do czytania będzie rozwijał nowe zainteresowanie.

+NecromanTesss+

Myślę, że nie ma powodów ani do biadolenia, ani do skakania z radości; w gruncie rzeczy nadal jest tak, że osoby, które przed książką nie uciekają, będą raczej czytać, a ci niezainteresowani lekturą - znajdą sobie inną rozrywkę. Popularność niektórych książek wynika nie tyle z ich "lekkostrawności" czy poczytności (a pierwsze ma spory wpływ na drugie), co z faktu, że literatura i czytelnictwo zostały objęte tym samym programem marketingowym, co konkurujące z książką film, muzyka, telewizja.

To, co dziś uchodzi za zjawisko niszowe, kiedyś było powszechne: nie było telewizji, gier komputerowych, internetu, wcześniej jeszcze - nie było kina, a ostrzejsze niż dziś rozwarstwienia społeczne wyznaczały podział na tych, co chodzą do teatru, i na tych, co oglądają występy objazdówek. Słowo pisane było czymś, co (w miarę) jednoczyło wszystkich, nie miało też konkurencji; stąd ówczesnymi gwiazdami bywali nie aktorzy serialowi, ale literaci, dramaturdzy, publicyści.

Popularność pozycji szeroko rozreklamowanych ma swoje źródło w starej jak świat tendencji do "utrzymania się w koleinach"; tendencja ta opiera się o zwłaszcza o słowa "wypada" i "trzeba". Jest jednak kilka widocznych różnic: dzisiaj mamy tę tendencję zunifikowaną, nie rozbitą na wąskie grupy, tak ostro wydzielone; a to dlatego, że kultura masowa jest wytworem XX wieku i ma swoje "standardy współuczestnictwa"; standardy te wcale nie czynią różnicy między przeczytaniem kolejnej powieści Rowling, Grocholi czy Pilcha, jeśli tylko miałyby one jednaką reklamę, gatunek, nazwisko, wartość i ważkość społeczna treści dzieła każdego z tych autorów usuwa się na drugi plan. Nie tylko zresztą dotyczy to różnych półek w tej samej szafce - z książkami, bo standard zbiorowego nacisku "wznoszenia się na fali" obejmuje tak samo przymus oglądania "Tańca z gwiazdami", jak zakup kolejnej części przygód Harry'ego Pottera. Smile

Mistrz Gry

Ja jednak w swoim otoczeniu widzę zmianę. W ciągu kilku lat faktycznie czyta się coraz mniej. O ile rodzinka (bliższa i dalsza) nie ma problemów z sięgnięciem po książkę, to już starzy znajomi, kumple ze studiów, pracy czy po prostu osoby, z którymi mam raz na jakiś czas styczność raczej nie wybierają czytania literatury jako formy spędzania czasu. Właściwie, kiedy kończy się już szkołę (podstawową, gimnazjum i średnią) i nie ma przymusu czytania (wiadomo, lektury na polski), a do tego dochodzą nowe obowiązki, to już trzeba mieć wyrobiony nawyk czytania, żeby się jednak szarpnąć na książkę. Jak ktoś zasuwa od poniedziałku do piątku, a weekendy też ma zajęte, to - że zacytuję kilka osób z otoczenia - szkoda czasu na książkę. Jeżeli ma dostarczyć rozrywki, to można skorzystać z innych wynalazków, o których pisała Teska. Przeczytania książki to jednak dobre kilkanaście/kilkadziesiąt godzin, co się przekłada na kilka/kilkanaście filmów.
Dlatego wydaje mi się, że jednak czytelnictwo umiera (łatwiej mają ci, którzy czytają bo muszą - ot, choćby taki charakter studiów) i spora w tym zasługa właśnie rozwoju i wychodzenia kolejnych wynalazków, które równie skutecznie, a może i nawet bardziej, kuszą potencjalnego człowieczka, który ma wybrać, co zrobić z wolnym popołudniem.
Aha, i z czytaniem to u was faktycznie musi być nieźle, skoro niektórzy tak się dziwią, że można nic nie czytać. Otóż mogę ogłosić wszem i wobec, że mógłbym na palcach policzyć osoby (spośród znajomych), którzy po skończeniu szkoły średniej (to już ładne pare lat) przeczytali jakąkolwiek książkę (nie licząc gazet, ulotek, broszur etc.). Smutne.

La Figlia Della Tempesta

Jeżeli odnosiłeś się do mojej wypowiedzi z innego wątku o szoku, że ktoś może nie czytac - miałam siedem lat i przeszłam właśnie z bezpiecznego, zapchanego książkami domowego światka do "prawdziwego świata", czyli poszłam do szkoły. I kiedyś nauczucielka zapytała, czy są jakieś osoby, u których w domu nie ma książek...

Teraz spojrzenie na to, czy ludzie czytają mam nieco skrzywione, bo jednak obracam się w specyficznym środowisku - wśród osób studiujących filozofię i religioznawstwo raczej nie ma takich, którzy przed książkami uciekają z krzykiem.

Nocny Łowca

Może to Spiskowa Teoria Dziejów, ale czasem wydaje mi się że kultura zachodnia znów zaczęła wytwarzać podział na kasty: masy, klasę pośrednią i elity.

Masy jak to masy - służą do produkcji, konsumpcji tej produkcji i generowania zysków, a ich rozwój i edukacja kończy się często z chwilą odebrania dyplomu ostatniego poziomu szkół (w najlepszym wypadku dyplomu ukończenia studiów).
Masom rzuca się "kulturę masową" w postaci coraz łatwiej strawnej papki. Masom potrzeba przecież "chleba i igrzysk".
Masy MUSZĄ pozostać tępe - wtedy wygodnie się nimi steruje. (Podaje się że co najmniej 30 - 45% Amerykanów to funkcjonalni analfabeci).

Co innego elity - elity są od rządzenia, tworzenia prawa, popychania tego całego bałaganu do przodu (choćby przez wymyślanie coraz to nowych produktów które masy wytworzą i kupią) i ogólnie bycia specjalistami w swej dziedzinie.
By dostać się do elit, a potem się tam utrzymać trzeba stale uczyć się czegoś, iść do przodu, rozwijać się, a co za tym idzie czytać dużo, a nawet bardzo dużo. Często po kilka książek na raz. Często zdecydowanie niełatwych w odbiorze. (Owszem, czasem może nie starczyć już czasu na literaturę piękną - ale niestety nie można mieć wszystkiego)
A wszystko dlatego, że w tej grupie trzeba iść do przodu jeśli nie chce się cofać.

U nas jeszcze tego podziału nie widać, ale myślę że to tylko kwestia czasu - współczesność to wymusi.
Myślę też że ogólny poziom czytelnictwa będzie spadać - jednak tylko do pewnego poziomu.

+NecromanTesss+

Zgadzam się z Piorunem, te podziały o których pisałam, to nic innego, jak - dziś - "zamaskowany", bo już nie tak ostry i nieoficjalny - podział na klasy czy warstwy; są osoby, które ZAWSZE były skłonne czytać niż osoby inne. Odmienność w tych podziałach, wynikająca z homogenizacji, jak ujął to MacDonald (czołowy przedstawiciel teorii kultury masowej), kultury, wiąże się z faktem, że dzisiejsza "klasa średnia" to szufladka bardzo pojemna, zaś inteligencja stała się zjawiskiem marginalnym; bogactwo środków wspomagających naszą rozrywkę, paradoksalnie, zaszkodziło tym, którzy pozornie powinni cechować się największą wolnością i trzeźwością w dokonywaniu wyborów... Stało się tak z kilku przyczyn. Otóż - ludzie preferujący mało wymagającą rozrywkę tylko skorzystają na tym marketingowym traktowaniu kultury, z jakim mamy do czynienia. Dlaczego? Bo z jednej str - większa różnorodność ma potencjalną wartość rozszerzenia ich horyzontów, z drugiej - nawet jeśli pozostaną przy jednej tylko formie, można zaryzykować stwierdzenie, że i tak byli stworzeni dla rozrywki jednotorowej. Można to zobrazować w taki sposób: ktoś kto całe życie cieszył się smakiem tylko ziemniaków, jedzenie ich zaspokajało w zupełności jego potrzeby głodu i komfortu związanego z uczuciem sytości - nie stanie się specjalnie nieszczęśliwy, bo nie spróbował ryżu, którego nie zna. Gdyby jednak poznał wcześniej i i ryż, sprzykrzyłoby mu się może jedzenie tylko ziemniaków. W przypadku - nazwijmy to - inteligencji, morze możliwości staje się morzem zagrożeń, bowiem człowiek, z natury istota dążąca do uproszczeń i ułatwień, chętnie skorzysta z dróżki, po której nie trzeba się wspinać: telewizji czy radia. Trudno się zresztą dziwić; do wspinaczki nie każdy jest gotowy; kultura czytelnicza wymaga stymulacji otoczenia. Nie wystarczy urodzić się z pewną chęcią bycia kimś - potrzeba wsparcia w postaci pewnych nawyków, tradycji, rytuałów zaszczepianych przez otoczenie; także i kultura książki nie jest wolna od tych zależności. I tutaj kultura masowa czy szerzej - współczesna kultura typu "fast" - wkłada swój obrzydliwy paluch: tam, gdzie czytanie wydawało się mieć naturalne warunki wzrastania, gleba zaczyna się wyjaławiać; nieceniona ani poprzez godziwy zarobek ani szacunek społeczny warstwa "inteligencji", pracująca za grosze w czasie rozpiętym do granic możliwości, po odbębnieniu roboty woli paść w miękki fotel przed mało wymagającym programem w TV - serialem czy reality show. Oskarżycieli takiego postępowania trudno się dopatrywać, skoro elity predestynowane do rozróżnień same postępują podobnie. To jedno, zaś drugie: czy może być mowa o faktycznej "winie"? Nie do końca: w pewnym momencie nietrudno nawet najsilniejszym wpaść w obroty rozpędzonej machiny. A machina ta ma zestaw kół zębatych, trybików i smarów całkiem skuteczny: z jednej strony bombarduje ofertami łatwego wypoczynku, z drugiej - warunkami ekonomicznymi krępuje i zdusza ambicje; dzisiejszy student kojarzy się z pracownikiem kasy w supermarkecie okazjonalnie zaszczycającym aulę na egzaminie. W Polsce borykamy się jeszcze ze spuścizną PRL-u, która, choć całkowicie nie wyzuła obywateli z dążenia do podmiotowości - niestety, skutecznie uśredniła społeczeństwo; przerwany został ciąg wartości i tradycji przekazywanych z pokolenia na pokolenie, w tym wartość ważkości słowa pisanego: pokolenie faktycznej inteligencji albo wymordowano podczas wojny, albo tuż po niej; część opuściła kraj, inni grzeczni zrobili buzię w ciup. Skutkiem jest, że pokolenie "środkowe" - naszych rodziców, wychowało swoje dzieci już w kulturze drelichu i wódki. Oczywiście, nie wszyscy; jednak rolę opiekunów rozwoju przejęły media, a także wymogi edukacji - uczyć się trzeba, by w przyszłości nieźle zarobić. Nie ma nic złego w takiej postawie, jeśli nie stanie się jedyną właściwą; z niej bowiem płynie to, o czym pisał Koval: jak szkoła i odpowiednie studia nie przypilą - zwycięży grawitacja gnuśności i fast-hedonizmu.